بهینه‌سازی اقتصادی زمان‌بندی آبیاری برخی گیاهان زراعی در دشت زاوه استان خراسان رضوی

بیشترین مصرف آب در بخش کشاورزی می­باشد. در طی سال­های اخیر به جهت عدم توجه به این نهاده تولیدی کمیاب و استفاده­های نادرست و بیش‌ازحد و نیز خشک‌سالی‌ها، مسئله کمبود آب به یک بحران جدی تبدیل‌شده است. ازاین‌رو برنامه­ریزان باید در راستای مصرف بهینه آب تصمیم­گیری کرده و با تهیه­ی الگوی کشت مناسب به همراه کاربرد فنّاوری‌های هوشمند سیستم­های آبیاری از هدر رفت و استفاده نادرست آب ممانعت نمایند. در این پژوهش، مدل مورداستفاده الگوریتم ژنتیک چندهدفه با مرتب‌سازی نا مغلوب است که در نرم‌افزار متلب پیاده‌سازی گردید. برای انجام این مطالعه، داده­های سطوح زیر کشت، عملکرد، قیمت و هزینه­ تولید محصولات زراعی آبی منتخب دشت زاوه استان خراسان رضوی شامل گندم، جو، ذرت علوفه­ای، یونجه و چغندرقند از سال زراعی 92-1391 تا سال زراعی 95-1394، از مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان زاوه جمع­آوری شد. همچنین آمار و اطلاعات سازمان آب منطقه­ای خراسان رضوی و عرضه آب ایستگاه صنوبر مورداستفاده قرار گرفت. برخی داده­های موردنیاز نیز از طریق مشاوره با کارشناسان حاصل شد. مقایسه نتایج تخمینی با آمار واقعی سطوح زیر کشت هر یک از محصولات در هرسال نشان داد که سطح زیر کشت بهینه بدست آمده از مدل برای محصولات گندم و جو نسبت به آمار واقعی کمتر بوده است. اما محصول ذرت علوفه­ای افزایش سطح زیر کشت دارد که بسیار مطلوب است و سبب افزایش بازده برنامهزمان­بندی و کشاورزی پایدار می­شود. با توجه به اهمیت حداقل شدن انحراف برنامه زمان­بندی آبیاری ارائه‌شده توسط کارشناس و کشاورز پیشنهاد می­شود با نظر کارشناسان و کشاورزان، برنامه مدونی برای زمان­بندی آبیاری محصولات کشاورزی طراحی و مورداستفاده کشاورزان قرار گیرد.